Etapy nabywania systemu językowego
| Sposób uczenia się: | Mechanizm uczenia się: |
|---|---|
| Naśladownictwo | Powtarzanie
Nauczyciel odczytuje samogłoski i sylaby, a dziecko je powtarza. Aby ułatwić proces zapamiętywania należy zwrócić uwagę dziecka na układ ust podczas wymawiania poszczególnych samogłosek lub wspomagać się gestami artykulacyjnymi. |
| Współdziałanie | Rozumienie (różnicowanie), kontynuowanie
Nauczyciel wskazuje samogłoskę a dziecko ją odczytuje lub odwrotnie – nauczyciel wymawia samogłoskę a dziecko ją wskazuje. Jeśli dziecko ma trudności z rozpoznaniem litery, można podpowiedzieć mu wykorzystując gesty artykulacyjne lub eksponując układ ust podczas realizacji głoski. Pozwólmy dziecku samodzielnie dojść do rozwiązania. Prof. Cieszyńska podkreśla, że „aktywność własna zakończona sukcesem jest koniecznym warunkiem utrwalania śladów pamięciowych, wzbudza motywację do kontynuowania działania. Samodzielne dochodzenie do rozwiązania zadania buduje wiarę we własne możliwości. Bez pozytywnych emocji trudno jest optymalizować proces nauczania czytania.” |
| Instrukcja | Rozumienie instrukcji niewerbalnej, rozumienie instrukcji werbalnej, pokazywanie instrukcji w działaniu, werbalizowanie instrukcji.
Na tym etapie realizujemy zamianę rolami: raz dziecko uczy dorosłego a raz dorosły dziecko, np. uczeń odczytuje samogłoski lub nazywa przedstawione na ilustracjach sytuacje, natomiast terapeuta wskazuje odpowiednią literę. Zamiana ról powoduje, że dziecko chętnie powtarza głoski, gdy uczy dorosłego, przy okazji w sposób zabawowy utrwala swoją wiedzę. |
Zasady pracy metodą sylabową (symultaniczno-sekwencyjną)
- Zajęcia rozpoczynamy od ćwiczeń łatwych, z którymi dziecko nie będzie miało trudności.
- Rozpoczynamy kolejny etap nauki czytania po opanowaniu poprzedniego.
- Rozpoczynamy od ćwiczeń prawopółkulowych (globalnych, symultanicznych – samogłoski, wyrażenia dźwiękonaśladowcze) do ćwiczeń lewopółkulowych (sekwencje – sylaby).
- W trakcie ćwiczeń stosujemy konwencję zabawy.
- Przeplatamy ćwiczenia czytania z ćwiczeniami ogólnorozwojowymi.
- Poszczególne głoski wprowadzamy w sylabach – nie w izolacji, zgodnie z rozwojem mowy dziecka.
- Sylaby powtarzamy, rozpoznajemy i odczytujemy w opozycjach (od sylab otwartych do zamkniętych, od zbudowanych z prymarnych spółgłosek do sekundarnych, od najbardziej skontrastowanych do jak najmniej zróżnicowanych).
- Podczas układania, czytania, itp. zachowujemy kierunek od strony lewej do prawej, zgodnie z zasadą obwiązującą w kulturze europejskiej.
- Ten sam materiał powtarzamy wielokrotnie, aż do dobrego opanowania.
Kolejność faz i wprowadzanie poszczególnych głosek oraz stopniowanie trudności zadań i pojawiania się paradygmatów sylab są dokładnie określone:
- Etap 1. od samogłosek prymarnych do sylaby otwartej,
- Etap 2. od sylaby otwartej do pierwszych wyrazów,
- Etap 3. czytanie sylab zamkniętych,
- Etap 4. czytanie nowych sylab otwartych i zamkniętych,
- Etap 5. samodzielne czytanie tekstów.